દરેક ઉંમરના લોકો ડાયાબિટીસ સામે લડી રહ્યા છે. તમે ડાયાબિટીસ વિશે ઘણું સાંભળ્યું હશે. શું તમે ટાઇપ 1 અને પ્રકાર 2 વચ્ચેનો તફાવત સમજો છો? આ બે નામો સમાન લાગે છે પરંતુ તે બે અલગ અલગ રોગો છે.
આ બંનેના કારણો અલગ-અલગ છે. સામાન્ય રીતે, ટાઇપ 1 ડાયાબિટીસ વધુ ખતરનાક છે અને યુવાન લોકોમાં જોખમ વધારે છે. આજે અમે તમને આ બે પ્રકારના ડાયાબિટીસ વચ્ચેના તફાવત અને કારણો વિશે જણાવીશું.
ટાઇપ 1 ડાયાબિટીસ શું છે?.ટાઇપ 1 ડાયાબિટીસ રોગપ્રતિકારક શક્તિમાં ખલેલને કારણે થાય છે. આપણા શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ આપણને બહારથી આવતા હાનિકારક વાયરસ અને બેક્ટેરિયાથી રક્ષણ આપે છે. આ રોગ ત્યારે થાય છે જ્યારે સ્વયંપ્રતિરક્ષા પ્રતિક્રિયા આપણા શરીરના સ્વસ્થ કોષો પર હુમલો કરવાનું શરૂ કરે છે.
આ રોગને કારણે શરીરમાં ઈન્સ્યુલિનનું ઉત્પાદન બંધ થઈ જાય છે અને તેના કારણે ગ્લુકોઝ આપણા કોષો સુધી યોગ્ય માત્રામાં પહોંચતું નથી. ઇન્સ્યુલિન કોષોમાં ગ્લુકોઝના પરિવહનમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. ગ્લુકોઝ કોષો માટે બળતણ તરીકે કામ કરે છે.
જ્યારે ગ્લુકોઝ કોશિકાઓ સુધી પહોંચતું નથી, ત્યારે તે હાઈ બ્લડ સુગર લેવલ તરફ દોરી જાય છે અને શરીરની કામગીરી પર પ્રતિકૂળ અસર કરે છે. ક્યારેક પરિસ્થિતિ ગંભીર બની જાય છે. આહાર અને જીવનશૈલીમાં ફેરફાર ટાઇપ 1 ડાયાબિટીસને અટકાવતા નથી. મોટા ભાગના કિસ્સાઓમાં તે આનુવંશિક કારણોસર છે. આ સમયે, આપણા શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિમાં ગરબડ કેમ થાય છે તેના પર સંશોધન કરવામાં આવી રહ્યું છે.
ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ શું છે?.ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસના દર્દીઓના શરીરમાં ઇન્સ્યુલિન ઉત્પન્ન થાય છે, પરંતુ પ્રતિકારને કારણે તેનો યોગ્ય રીતે ઉપયોગ કરી શકતા નથી. આવી સ્થિતિમાં, ગ્લુકોઝ લોહીના પ્રવાહની અંદર એકઠું થાય છે અને રોગોનું કારણ બને છે.
આ અસ્વસ્થ જીવનશૈલી અને સ્થૂળતાને કારણે છે. ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ આનુવંશિકતાને કારણે પણ એક પેઢીથી બીજી પેઢીમાં પસાર થઈ શકે છે. આનાથી લોકોના શરીરની કામગીરી પર પ્રતિકૂળ અસર થાય છે અને સમસ્યાઓ સર્જાય છે.
લક્ષણો.જો કે ટાઇપ 1 અને ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસના ઘણા લક્ષણો સમાન છે, તે અલગ રીતે દેખાય છે. ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ ધરાવતા ઘણા દર્દીઓમાં વર્ષો સુધી લક્ષણો જોવા મળતા નથી અને સમય જતાં લક્ષણો વિકસે છે. ટાઈપ 2 ડાયાબિટીસથી પીડાતા ઘણા લોકોમાં કોઈ લક્ષણો હોતા નથી.
અને તે ત્યારે જ દેખાય છે જ્યારે રોગમાં ગૂંચવણો દેખાવા લાગે છે. તે જ સમયે, ટાઇપ 1 ડાયાબિટીસના લક્ષણો થોડા અઠવાડિયામાં ઝડપથી દેખાવા લાગે છે. એક સમયે તેને બાળપણનો ડાયાબિટીસ કહેવામાં આવતો હતો, જે સામાન્ય રીતે નાની ઉંમરે થતો હતો. જો કે, પ્રકાર 1 ડાયાબિટીસ કોઈપણ ઉંમરે થઈ શકે છે.
જો ટાઇપ 1 અને ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસને યોગ્ય રીતે સંચાલિત કરવામાં ન આવે તો, તે વિવિધ લક્ષણો તરફ દોરી શકે છે, જેમ કે વારંવાર પેશાબ, વધુ પડતી તરસ, ખૂબ ભૂખ લાગવી, ખૂબ જ નબળાઈ અનુભવવી. ઝાંખી દ્રષ્ટિ, ઉઝરડા અથવા ઘા જે સરળતાથી રૂઝાતા નથી. વધુમાં, તેમાં ચીડિયાપણું, મૂડ સ્વિંગ, અચાનક વજન ઘટવું, હાથ અને પગમાં નિષ્ક્રિયતા આવે છે અને કળતરનો સમાવેશ થઈ શકે છે.
તેમના માટે કારણ શું છે.જો કે ટાઇપ 1 અને ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસના લક્ષણો સમાન છે, તેમના કારણો અલગ હોઈ શકે છે. ટાઇપ 1 ડાયાબિટીસ ધરાવતા લોકોમાં, રોગપ્રતિકારક તંત્ર ભૂલથી શરીરના પોતાના સ્વસ્થ કોષોને વિદેશી આક્રમણકારો તરીકે માને છે. આનાથી રોગપ્રતિકારક શક્તિ સ્વાદુપિંડમાં ઇન્સ્યુલિન ઉત્પન્ન કરતા બીટા કોષો પર હુમલો કરે છે અને તેનો નાશ કરે છે.
ટાઇપ-2 ડાયાબિટીસ મુખ્યત્વે બે આંતરસંબંધિત સમસ્યાઓને કારણે થાય છે. કારણ કે આ કોષો સામાન્ય રીતે ઇન્સ્યુલિન સાથે ક્રિયાપ્રતિક્રિયા કરતા નથી, તેઓ પૂરતી ખાંડ લેતા નથી. બીજી સમસ્યા એ હોઈ શકે છે કે સ્વાદુપિંડ રક્ત ખાંડના સ્તરને નિયંત્રિત કરવા માટે પૂરતું ઇન્સ્યુલિન ઉત્પન્ન કરવામાં અસમર્થ બની જાય છે.